oktober 2020 –

Wat is het wielrennen toch een aardige metafoor voor het leven, en met name het proces van bewustwording. Zowel de Tour de France als de onlangs verreden klassieker Luik-Bastenaken-Luik laat dit feilloos zien. In de Tour ging geletruidrager Roglic er min of meer van uit dat hij tot en met Parijs het geel zou behouden, maar de tijdrit op de voorlaatste dag gooide roet in het eten: hij moest zijn trui afstaan aan Pogacar.

De klassieker in België was voor de Fransman Alaphilippe nog frappanter, en typisch een gevalletje van ‘bijna, maar nog niet helemaal’, zoals wij als kinderen na twee dagen in de auto zongen op weg naar Zuid-Frankrijk: zijn we er dan nóg niet?

Niet alleen het wielrennen, maar ook in andere sporten doen zich vergelijkbare situaties voor. Neem nu bijvoorbeeld de skilessen. Daarin krijgt de beginneling al op dag één de aanbeveling: nooit achterover leunen als je skiet, dan ga je onderuit. Ook zo’n leuke metafoor voor het verslappen van de aandacht.

Sneuvelen vlak voor de eindstreep is jammer, maar helaas; dat wordt wachten op een nieuwe kans. Vervelender is het wanneer je donders goed weet dat je het eigenlijk had kunnen voorkomen door er nog even bij te blijven en je ervan te vergewissen dat ook de laatste (centi)meters er toe doen.

Dure grap

Nou vooruit, nog eentje dan. In 2019 loopt koploper Jemal Yimer in de marathon van Bahrein 100.000 dollar mis omdat hij denkt dat hij al heeft gewonnen nadat hij een boog passeert op 50 meter van de finish. Op het moment dat hij zijn armen in de lucht gooit en snelheid mindert, sprint landgenoot Abadi Hadis hem voorbij. De tweede plaats levert Yimer ‘slechts’ 25.000 dollar op. Zo zie je maar, het kan de besten overkomen, want ook zij denken soms te weten hoe het zit. En dat kan een dure grap worden.

Dan nu terug naar het proces van bewustwording. Dat volhouden en doorgaan in je proces lang niet altijd leuk en gemakkelijk is, weet ik uit eigen ervaring. Daarom vraag ik op een bepaald punt in iemands ontwikkeling dan ook op de man of vrouw af: wil je door? Die vraag komt meestal onverwacht, want mensen beseffen onvoldoende dat commitment aan jezelf een van de belangrijkste voorwaarden is om überhaupt te kunnen volhouden. En dat je dat ook moet uitspreken.

Het pad wordt namelijk steeds smaller, dat steek ik nooit onder stoelen of banken. Smaller, maar niet minder interessant. Ooit zei iemand: ‘Dat ik van nature een volhouder ben, is alleen niet voldoende. Ik heb in mijn proces ook een begripvolle en milde, maar toch resolute sparringpartner nodig, iemand die weet.’ En dat is precies mijn rol.

Shaffy

Sommigen van jullie weten dat ik een fan ben van Ramses Shaffy. Ik zou je daarom willen aanraden eens op YouTube zijn lied ‘Wij zullen doorgaan’ op te zoeken. Hier zingt hij over doorgaan ‘met de stootkracht van de milde kracht’, ‘met de wankelende zekerheid […], in een mateloze tijd’, en ‘met het zweet op ons gezicht […], in een loopgraaf zonder licht’. ‘Naakt in de orkaan […], ook als niemand meer verwacht dat we weer doorgaan.’

Natuurlijk, als er beweging en rust is, krijg je de gelegenheid op adem te komen. Maar zodra de beweging zich weer aandient, gaan we weer op pad. Verder! Verder, dat is ook het adagium van Jed McKenna, die ik in de vorige blog citeerde. Daarom vind ik de veelgestelde vraag ‘Waar sta ik?’ ook een hele vreemde.

Dat volhouden lang niet in ieders DNA zit, laat de opleving van de huidige corona-pandemie zien. In de zomer dachten we een streepje zon te zien en gingen we weer volledig los. Vergeten waren de afspraken en richtlijnen. Bij het grof vuil met die eigen verantwoordelijkheid. Fijn weer op de oude voet voorwaarts. Daarin zijn we als Nederland trouwens Europees koploper.

Snap je nu de metafoor van de marathonloper? ‘Als je denkt dat je er bent, ben je er geweest’, zeiden wij vroeger al. En opnieuw zien we de gevolgen. Opnieuw wappert het prijskaartje van uitgestelde noodzakelijke operaties door het toenemende aantal corona-patiënten in de tegenwind. L’histoire se répète.

Huid van de beer

Ik heb het al eens eerder gehad over het business-innovatieplatform Nederlands Instituut voor Briljante Mislukkingen. In hun tijdschrift en op hun website besteden zij aandacht aan archetypen. Een daarvan noemen zij ‘De huid van de beer’. Misschien ken je het gezegde ‘Verkoop de huid van de beer niet voordat je hem hebt geschoten’. Voor innoverende bedrijven benadrukken zij dat de ‘huid van de beer’ vaak is gekoppeld aan een ander patroon: het 1-op-1 overnemen van een best practice van elders, waarin bijvoorbeeld het gevaar van ingesleten patronen huist, waardoor je niet ziet dat het wellicht in jouw situatie anders kan of moet.

Een hardnekkig patroon is hier dan ook dat we niet voldoende out of the box denken, onze ervaringen niet serieus nemen, slechts doen wat andere succesvolle ondernemers doen en zo in oude groeven terugzakken. Goh, waar hebben we dat toch meer gehoord? Intellect (patroon) versus intelligentie (creativiteit). Ieder pad is uniek.

NL-Alert

Ik kan het niet genoeg benadrukken: in ons proces komen we geen stap verder als we niet voortdurend alert zijn op wat een gebeurtenis met ons doet. Een innerlijk NL-Alert, zullen we maar zeggen. Het is zaak om steeds terug te koppelen en vanuit onze basis te blijven voelen wat er aan de hand is. Pas dan kom je in het gebied terecht waar het niet meer aankomt op de geleerde kennis, maar op de intelligentie van het gevoel.

Het is waar, daarmee vervreemd je min of meer van je omgeving, want de beste stuurlui staan altijd aan wal. Mensen kunnen je in dit stadium vaak niet meer volgen, omdat zij alleen hun eigen patronen als referentiekader hebben. Dan oogst je kritiek, afstand en adviezen. Maar met die adviezen kun je niets meer.

Het levert eenzaamheid op, maar misschien heb je inmiddels al ervaren dat die een heel andere kwaliteit heeft dan de eenzaamheid waarover je omgeving klaagt. In dit stadium hebben we het over het gebied waar ontkenning noch bevestiging aan de orde is. Dat levert een gevoel van vrede op, en van ruimte. Niet de ruimte die je van je omgeving lospeutert, maar die je jezelf hebt gegund.

En ach, ik moet altijd glimlachen als ik Adriaan van Dis dingen hoor zeggen zoals: ‘Ik en mijn eenzaamheid kunnen het goed met elkaar vinden. We trekken onkruid, plukken een meiknol en eten hem op onder de borrel. We kletsen wat af, ik en mijn eenzaamheid.’

Giep

© 2020 Giep van Werven