“Ik leef vanuit liefde, ik kan niet anders”
Afgelopen oktober kwam het boek Een korreltje vertrouwen en een halve gram moed van Giep van Werven uit. Hij beschrijft hierin het proces van bewustwording, dat hij zelf van binnen en buiten kent. De titel slaat op de twee ingrediënten die je nodig hebt om dat pad te kunnen lopen. In vijf maanden tijd was de eerste druk uitverkocht en de herdruk is een feit. Celia Jansen, columniste in dit blad en redacteur van het boek, praat met hem.
Giep, waarom was het nu de tijd voor dit boek?
De aarde komt in een andere constellatie ten opzichte van de planeten te staan waardoor er hoogfrequente trillingen vanuit de kosmos op ons af komen. De aarde wordt intelligenter, zou je kunnen zeggen. Alles wat op aarde leeft moet mee in die nieuwe trilling, of we dat nu leuk vinden of niet. In dit boek probeer ik duidelijk te maken hoe de mens als individu beter met die veranderingen kan omgaan en zo beter aansluit bij die nieuwe trilling. Als er grote veranderingen plaatsvinden buiten jezelf, is het heel wezenlijk om je innerlijke stilte te vinden en niet meer mee te gaan in het rumoer van die uiterlijke beweging. Kijk om je heen en zie hoe het actie-reactie patroon zijn destructieve werk doet. Terrorisme en de reactie daar weer op waarbij mensen elkaar als dolle honden afmaken. Het oplaaiende geweld tussen etnische en religieuze groeperingen. De muur die ze in het Midden-Oosten opbouwen terwijl wij in het Westen nog niet zo lang geleden er eentje hebben afgebroken. Maar ook gewoon thuis op de bank, tussen partners, ouders en kinderen en op de TV. Elke dag kunnen we in onze eigen huiskamer ons eigen ‘Midden-Oosten’ meemaken omdat we voortdurend in gevecht zijn met onszelf en onze omgeving. Je ziet dus dat de mens steeds meer in verwarring raakt omdat de gevestigde orde niet meer functioneert. Sommigen klampen zich met beide handen aan oude patronen vast, anderen zijn bezig zich daar van los te maken. Het is een pijnlijk proces van scheiding, dat als een zwaard overal doorheen slaat.
Wat is een bewust mens en waarom zouden we dat willen bereiken?
Een bewust mens is iemand die leeft vanuit het besef van de Eenheid. Die is naïef en argeloos, voorbij het wantrouwen. Die durft onafhankelijk te opereren en laat zich niet meer leiden door impulsen die er van buitenaf op hem afkomen, door onze bedachte en cultuurbepaalde normen en waarden, of door zijn eigen boosheid, agressie en geprojecteerde verwachtingen. Ieder mens komt naar de aarde om te ervaren. Ervaren is geen ervaringen verzamelen maar een continu proces en is alleen mogelijk omdat we hier in een duale wereld leven. Bewustwording gaat voorbij die dualiteit, maar daar kun je alleen maar komen als je eerst de tegenstelling, het vergelijk hebt ervaren. Ieder mens krijgt in zijn persoonlijke groei uiteindelijk de kans te ervaren dat hij deel uitmaakt van die Eenheid. Dan zal hij anders omgaan met de aarde, met zichzelf en met anderen, maar dat is een lange, moeizame weg. Hoe het ook zij, de aarde zal altijd een ervaringsplek blijven, dat is een kosmische wetmatigheid. Aan de ene kant willen we harmonie ervaren, maar aan de andere kant zijn we daartoe nog niet in staat omdat we ons vaak aangevallen of miskend voelen en daardoor agressief worden. Zodra we beseffen dat we die patronen niet meer nodig hebben lost ons ego op en gaan we leven naar ons wezen en aard, onze essentie. Dat levert vreugde op om het bestaan, om het besef van je eigen ruimte. Wie dat kan voelen weet het antwoord op deze vraag. Die vreugde kun je alleen ervaren als je voorbij het lijden gaat.
Mensen ervaren dat je dit boek op verschillende niveaus kunt lezen.
Ja, dat heeft te maken met je persoonlijke ontwikkeling. Het wonderlijke van dit boek is dat je er bij een volgende lezing weer hele andere dingen uit haalt, want jouw ontwikkeling is doorgegaan. In feite is het een boek dat je je leven lang kunt lezen. Het zendt trouwens een trilling uit die je moet kunnen voelen.
Noem eens een paar belangrijke aspecten uit dat proces van bewustwording?
Ten eerste is het van belang dat je in je hara, in je buik, een toetssteen ontwikkelt waaraan je al je ervaringen kunt toetsen. Dit is je eigen, authentieke anker. Ten tweede moet je leren waarnemen zonder oordeel en zonder in de beweging van je emotie mee te gaan. Zuiver waarnemen is heel fundamenteel; als je dat niet kunt, houdt het gewoon op. Een derde aspect is dat je jezelf toestaat te voelen wat er met je gebeurt naar aanleiding van de dingen die op je afkomen. Waarnemen kan heel pijnlijk en confronterend zijn. Als je oordeelt krijg je alleen het patroon te zien, niet de eigenschap in zijn pure vorm. Als je je agressie tegenkomt en daarover oordeelt, zie je alleen het feit dat je dat fout vindt. Dan kom je in actie en voordat je het weet zit je op 1500 toeren in je emotie-centrifuge, terwijl je juist bezig was te kijken wat er gebeurde.
Hoe kun je als mens nou blanco kijken naar gebeurtenissen?
Je moet door gaan krijgen dat een actie-reactie patroon nooit iets oplevert. Dat patroon hoort bij de dualiteit. Je mist als het ware een derde kracht, de mogelijkheid die tot bezinning en besef zou kunnen leiden. Je kunt dat niveau dus ontstijgen. Doen door niet te doen. Daarbij zul je ervaren dat dingen laten vaak moeilijker is dan dingen doen. Niet handelen is ook handelen, maar dat zien we niet zo. Je negativiteit omkieperen over een ander lost niets op; sterker nog, het ontneemt je de kans om tot bewustwording te komen. Geweld zal trouwens altijd bij de aarde horen, omdat de ontwikkeling van het ego door het geweld heen moet. Zolang je de bevestiging nodig hebt van je eigen gelijk, zul je geweld nodig hebben. Dat gebeurt overal in de wereld, of het nu gaat om een parlementaire democratie of een dictatuur, alleen de vorm is anders.
En een aanslag zoals in Madrid dan?
Natuurlijk is dat walgelijk, dat mag je best veroordelen, maar in mijn optiek is het niet walgelijker dan Irak binnenvallen met een leger, of je buurman het hoofd van zijn romp slaan omdat hij de vuilnisbak op een verkeerde plaats aan de stoeprand heeft gezet. Ik vind elke vorm van geweld, ook verbaal, verwerpelijk. De schaal is in het eerste geval groter, maar het principe is hetzelfde. We willen altijd ons gelijk halen, als we dat niet krijgen gaan we slaan. Het sleutelwoord in mijn boek is mededogen. Jezus, een bewust mens, predikte mededogen en spoorde mensen aan om op eigen benen te gaan staan. Dat werd niet begrepen, omdat hij iets uitstraalde dat niet in hun maatschappij paste. Als hij nu zou hebben geleefd dan zou hij waarschijnlijk ook gekruisigd worden. En over 2000 jaar opnieuw. Neem nou dat verhaal van Plato waarin een groep mensen zit opgesloten in een donkere grot. Eentje gaat op onderzoek uit en komt er achter dat het buiten licht is. Hij gaat terug naar de groep en vertelt over dat licht. In plaats van met z’n allen naar dat licht te rennen, slaan ze hem dood omdat ze die boodschap niet verdragen. Bewuste mensen zullen altijd weerstand ondervinden omdat hun licht zo helder schijnt dat anderen daar niet tegen kunnen. Hun manier van doen strookt nooit met de gangbare opvattingen over hoe je moet leven.
Bewustwording leidt tot autonomie. Waar ligt volgens jou de scheidslijn tussen autonomie en egoïsme?
Om te komen tot autonomie zul je moeten beginnen met het afbreken van delen van je ego die gerelateerd zijn aan zorg voor de ander en de daaraan gekoppelde verwachtingspatronen. Je zult dus eerst naar binnen moeten om je ego te ontmoeten, want afscheid nemen zonder ontmoeten is onmogelijk. Als je naar binnen gericht bezig bent, kun je je niet tegelijkertijd naar buiten richten. Dat zullen mensen opvatten als egoïstisch, omdat ze vinden dat ze te weinig aandacht en erkenning krijgen. Autonomie is voorbij het appèl dat anderen op je doen. Het is diep vanuit je essentie durven leven. Daarmee kun je anderen geen schade berokkenen. Als mensen dat zeggen dan spreekt hun ego. In je eigen ruimte leven betekent anderen uitnodigen datzelfde te doen. Mensen zullen dat heel bedreigend vinden, omdat ze bijna gedwongen worden hun eigen ruimte in te nemen. En dat is lastig als je tot nu toe steeds afhankelijk hebt opgesteld en op elkaar hebt geleund. Dat ultieme slachtoffergevoel kan heel verslavend werken. Autonomie is in volkomen synergie leven met je ziel. De ziel heeft haar eigen verbinding met de Bron en zal de weg volgen die de Bron heeft aangegeven. De ziel kan niet om haar eigen opdracht, haar bestemming heen. Volgen is overigens een actieve bezigheid.
Een van de hoofdstukken in je boek gaat over seksualiteit. Wat heeft dit onderwerp met bewustwording te maken?
Seksualiteit in de pure vorm is het ervaren van levensenergie. Seksuele energie is constant aanwezig in de mens, los van de vraag of je er iets mee doet of niet. Het probleem waar de mens tegen aanloopt is dat hij er een enorme lading op heeft geplakt in de vorm van persoonlijke pijnpunten en dogma’s. Omdat seksualiteit ons via het gevoel in onze kern brengt kunnen we iets van de Eenheid ervaren. Zodra we weer bij onze positieven komen en terugkeren in ons hoofd, claimen we onze partner als exclusief bezit. Onze begeerte zit ‘m in het bezit, daarom betrek ik dit onderwerp erbij. Ik begrijp die lading totaal niet. Waarom mensen een label op de ander plakken waarop staat ‘dit is mijn eigendom’ is mij een raadsel. Seksualiteit is bedoeld om van te genieten. Het is spelen, net als kinderen doen. Als je dat binnen jezelf kunt ervaren omdat je de ander al spelend ontmoet, krijg je de verwondering weer terug. En verwondering is niet invullen, dat is vrijheid.Daarmee zeg ik niet dat een relatie niet bijzonder waardevol is. Een relatie kan leiden tot verdieping, maar nooit vanuit het bezit, alleen als twee mensen vanuit een vrije keus samen zijn, beleven en daarover communiceren. Als je dat opsluit in een cocon – daarom zijn veel relaties verworden tot een wurgconstructie – waarin de een voor de ander gaat bepalen wat hij of zij mag of moet omdat je daar enige zeggenschap over denkt te hebben, gaat het fout. Dan ben je bezig elkaar te gijzelen. Jaloezie streelt het idee ‘ik ben belangrijk’, het ego in optima forma.
In de 70’er jaren hadden de mensen een veel luchtiger opvatting over seksualiteit en vrijheid dan nu. Er wordt nu ook meer getrouwd. Is dat een teken des tijds?
De omstandigheden om ons heen worden steeds extremer. Mensen ervaren verandering vaak als angstaanjagend; dan pakken ze iedere strohalm vast om hun gevoel van veiligheid niet te verliezen. Aan de andere kant zie je relaties ook veranderen. Er zijn steeds meer mensen die een verbinding aangaan vanuit vrijheid. Maar dan zijn ze door de angst, de verwachtingen en de patronen van zorg heen en ontmoeten ze elkaar wederzijds in hun eigenheid. Dat is een lastig proces omdat we het liefst een kopie van onszelf maken waardoor we ons bevestigd zien. Seksualiteit is voor mij geen doel, geen leidraad in het leven. Het kan ontstaan vanuit een ontmoeting en als dat vrij is, is daar niets mis mee. De macht die mensen via seksualiteit op elkaar uitoefenen is puur misbruik maken van seksuele energie. Als je die energie in een denkkader plaatst, kom je in het fanatisme terecht van waaruit ieder dogma wordt geboren. Als seksuele energie niet meer kan stromen dan moet zij wel ergens anders tevoorschijn komen. Dan slaat zij vast in het denken en uit zich in agressie, in hele brede zin.
Is liefde niet het meest misbruikte begrip aller tijden?
Inderdaad. Liefde is een staat van Zijn, niet van hebben. Ze is onbaatzuchtig en onvoorwaardelijk, er zit geen belang in. Als je zo niet durft te leven met jezelf – want daar begint het – , als je niet de ruimte kunt toelaten die er allang is, dan kun je nooit de ander in zijn ruimte zien. Als mensen dat beter zouden begrijpen dan zouden ze zien dat ze op anderen projecteren en zo zichzelf klemzetten en doodmaken. Geen liefde kunnen voelen voor jezelf betekent ook geen liefde kunnen voelen voor een ander. Ik leef vanuit liefde, ik kan niet anders.Wanneer je het proces van bewustwording aangaat zul je merken dat jouw vrijheid en het besef van je ruimte steeds groter wordt en dat anderen daar moeite mee hebben omdat jij uit die grot in het licht stapt. De ander wil graag dat jij ook binnen blijft, want dan heeft hij een maatje in het donker.
Spiegelbeeld, juni 2004