juni 2017 –

Tijdens onze jaarlijkse informatieavond heb ik gekozen voor het onderwerp spiritualiteit. De reden hiervoor is dat er veel verwarring is over dit begrip, en wat het wel en wat het niet inhoudt. Daarom lijkt het mij een goed idee dit ook als onderwerp te kiezen voor het blog van deze maand. Spiritualiteit wordt vaak opgevat als de stairway to heaven, een snelle vlucht omhoog, zeg maar. Hoe iemand denkt dit te kunnen volbrengen, hangt af van de stroming of religie die hij of zij aanhangt. Er zijn zelfs stromingen die beweren dat de koers van ons leven is af te dwingen, inclusief spiritueel bewustzijn. Als je maar goed focust en genoeg wilskracht hebt. Ook wordt er soms gebruik gemaakt van bepaalde middelen om paranormale beelden op te roepen. De gemeenschappelijk factor is helaas steeds weer een dogma waaraan iemand moet voldoen. En de enorme misvatting dat bewustwording instant is te bereiken, frustreert menig zoekende. Als je nu nagaat dat iedereen wel accepteert dat er vele jaren van studie nodig zijn om iets onder de knie te krijgen, waarom zou er dan een snelweg naar boven zijn op het pad van bewustwording? Is dat de quick-fix mentaliteit die zo in zwang is? Zodat we tegenwoordig zelfs een maand van de spiritualiteit hebben waarin allerhande methodieken de revue passeren? Even een discipline aanleren en je bent al bijna halverwege?

Het alledaagse

Al deze opvattingen zijn naar mijn mening onjuist. In mijn boek geef ik de volgende definitie: Spiritualiteit is besef hebben van de Eenheid en van daaruit handelend. De weg waarlangs is dan: Hier en nu in contact staan met de omstandigheden, uitgaande van mededogen met jezelf en anderen en de autoriteit niet buiten jezelf leggen. Het buitengewone van spiritualiteit schuilt in het alledaagse. Alle facetten van het leven nodigen je uit tot spiritueel bewustzijn. In deze chaotische en verwarrende tijden zijn veel mensen op zoek naar innerlijke rust en zekerheid. Nu zijn de enige twee zekerheden die het leven ons te bieden heeft belasting betalen en de dood, dus daar komen we niet veel verder mee. Innerlijke rust bereiken is – en het lijkt een contradictio in terminis – gewoon eerst héél hard werken. Spiritualiteit is dus een werkwoord en zeker niet beperkt tot het geestelijk leven. Iemand zei ooit: ‘Ik realiseer mij dat ik nu nooit meer vakantie heb van mijzelf’. Dat is precies waar het om gaat: continu alert zijn op de vraag ‘Wat voel ik naar aanleiding van hetgeen er gebeurt?’ We zijn over het algemeen niet verantwoordelijk voor omstandigheden, gebeurtenissen gebeuren. En dan zijn er ook nog gewoon toevalligheden. We zijn echter wel verantwoordelijk voor de manier waarop wij daarmee omgaan.

Bonk klei

De schrijver Paul Ferrini schrijft in zijn boek ‘Stilte van het hart’, reflecties van het Christusbewustzijn: ‘Het leven is als een bonk klei. Wij kunnen daar een ‘kunstwerk’ uit maken, maar niemand krijgt de klei van een ander’. In een eerder blog heb ik al eens duidelijk gemaakt dat niet de mens maar de ziel bepaalt welke thema’s voor ons in dit leven klaar liggen. Wij zijn ontvangers en hebben het concept ‘leven op aarde’ niet zelf bedacht. Er zit dus niets anders op dan ons schikken en dealen met de omstandigheden. Frustratie over het feit dat het ‘niet eerlijk is’ of zelfs ‘onmenselijk’ is heel begrijpelijk, maar het helpt niet. G.I. Gurdjieff zei het begin vorige eeuw zo: ‘Het is mogelijk de weg van bewustwording te volgen en op deze weg te werken terwijl men zijn normale werk blijft doen in de gewone levensomstandigheden zonder iets anders te verzaken of op te geven.’ Je beleving verandert echter wel waardoor vroegere relaties verbroken kunnen worden, dat hoort erbij. Het leven is een treinreis, op het station stappen mensen in en uit, maar de trein rijdt verder. Hij gaat verder: ‘De levensomstandigheden waarin iemand het werk begint zijn de best mogelijke voor hem. Zij zijn door het leven voor hem op maat gemaakt. Vooruitgang en beschaving in de werkelijk zin van deze woorden kunnen alleen verschijnen als het resultaat van bewuste inspanningen, niet als het resultaat van onbewuste mechanische werkzaamheid.’ Met andere woorden: We zijn hier om zand in onze machine te strooien om automatismen en patronen te ontdekken en los te laten.

Autoriteit en autonomie

Op het begrip autonomie wil ik nog even verder inhaken. Heb je je wel eens afgevraagd waarom zoveel mensen de laatste jaren dik in de stress zitten of met een burnout uitvallen? De meest schrijnende reden is volgens mij het begrip ‘autoriteit buiten jezelf leggen’, ofwel anderen voor jou laten bepalen wat je doen of laten moet: je baas, je partner, je kinderen, de overheid. Maar ook de zogenaamde deskundigen die aan protocollen moeten voldoen om zich in te dekken en zo jou voor het blok zetten. Ik heb de laatste tijd een aantal voorbeelden langs gekregen, voornamelijk uit de medische sector, waar je niet vrolijk van wordt. De autoriteit buiten jezelf leggen en daarmee je autonomie uit handen geven is zoiets als mank lopen en kan zelfs levensbedreigend zijn. Het gaat er niet om een zogenaamd goed mens te zijn en de juiste dingen te doen. Het gaat erom dat jij de dingen doet of laat die goed zijn voor jou. Daarvoor moet je dan wel kunnen voelen, en dat kun je oefenen. Bewustwording is een weg van vallen en opstaan. Daarbij loop je kneuzingen op, maar die genezen wel weer. Als je de beste stuurlui aan de wal zeggenschap geeft over jouw leven, loop je averij op. We kunnen de vorderingen van een ander niet beoordelen omdat we nog niet weten waar start of finish is. Iedereen heeft trouwens de handen vol aan de eigen portie en er zijn geen twee levensprocessen gelijk.

Zingeving

Spiritueel inzicht krijg je pas door langdurig zelf ervaren. Hard werken is onmogelijk als je slaapwandelt; dan bots je tegen andere slaapwandelaars op. Als je wakker bent kan je die ontwijken zoals een martial-arts-meester doet; je hoef niet te vechten. Adem goed in je buik, dan kan je de omstandigheden beter aan. En bedenk: je ik-ben is je grootste bondgenoot en adviseur in dit leven. Het is de moeite meer dan waard om die te gaan horen. Dat is te bereiken door gestage oefening met je onafhankelijke waarnemer. Spiritualiteit is geen geschenk dat je op afroep kunt uitpakken; zij is het resultaat van stilte, voelen, innerlijke eenvoud, erkenning dat het jouw proces is en mededogen voor de ‘long and winding road’ die daar inherent aan is. Zo ontstaat balans tussen weten en zijn en daalt de acceptatie in dat iedereen, ook jij, de huisbaas is van zowel de maagd als de hoer, of die andere twee types: de heilige en de moordenaar. Op de vraag van iemand uit de zaal over zingeving antwoordde ik destijds: Ik ben mijn eigen zingeving. Simpeler kan ik het niet zeggen.

Ferrini: Elke boodschap die jou je kracht ontneemt of kleineert is afkomstig van een valse profeet, een manipulator, een wreker.

Giep